Profesionala

Pertsona fisiko bakar bat jarduera baten titular bakarra denean sortzen den erakundeari "profesional" deritzogu, betiere, aipaturiko jarduera JEZi dagokion araudian "jarduera profesionaltzat" harturik baldin badago.

Proiektu baten sustatzaile den pertsona batek profesional gisa bere burua autoenplegatzea erabakitzen duenean ez da ikuspuntu juridikotik begiratuta ulertzen den enpresa bat sortzen ari; lanbide batean dihardu, besterik gabe. Juridikoak ez diren ondorioei dagokienez, (fiskala, lanari dagokiona, etab.) ia ez da alderik pertsona profesionalaren eta enpresa indibidualaren artean.

Dena den, jarduera guztiak ez dira profesionalki egin daitezkeenak. Adibidez, pertsona batek ezingo luke inprimategi baten proiektua profesionalki garatu, aipaturiko jarduera enpresa-jardueren zerrendan sarturik dagoelako.

Hortaz, ez da irudi hau arautuko duen araudirik; ez behintzat gai fiskalei dagokiena ez denik.

Erantzukizunari dagokionez, pertsona profesionalak bere lanbideko ekintzei beste zeinahi pertsona fisikok bezala erantzuten die, hots, bere egungo nahiz etorkizuneko ondasun guztiekin (jarduerari dagozkionak nahiz pertsonalak).

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira

Enpresa indibiduala

"Enpresa indibiduala" bakar bat jarduera baten titular bakarra denean sortzen den erakundeari "profesional" deritzogu, betiere, aipaturiko jarduera JEZi dagokion araudian "jarduera profesionaltzat" harturik baldin badago.

Enpresa indibidualak duen eragozpena, profesional gisa eginiko jarduerak bezala, oraingo nahiz etorkizuneko ondasun guztiak erabiliz erantzun behar zaiola da, bai enpresakoak erabiliz eta bai norberaren ondasun pertsonalak erabiliz ere.

Formula honetako ohiko adibideak autonomoak dira; hala nola igeltserotza, harakintza, txikizkako merkataritza, dekorazioa... gisako jarduerak.

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira

Sozietate Zibila / Ondasun Erkidegoak

Sozietate Zibilak beren funtzionamendua zuzentzeko Kode Zibila hartzen dutenak dira. Dena den, beren jardueraren arabera, merkataritza-kodeak ezarririko moldeak hartu ahal izango dituzte, baita aipaturikoko arauak aplikatu ere, betiere, Kode Zibilean jarritakoaren kontrakoa ezartzen ez badute.

Sozietate hauek izaera juridikoa izan dezakete, betiere, sozietatearen baldintzen eskritura publikoa egiten bada, baina honek eragiten duen kostua dela-eta hau egitea ez da ohikoena izaten. Ondasun higiezinen ekarria eginez gero bakarrik da beharrezkoa prozedura hau betetzea.

Hiru sozietate zibil mota dago: sozietate zibila bera, ondasun erkidegoa eta jaraunspen jasogabea. Guk lehen biak bakarrik aztertuko ditugu.

SOZIETATE ZIBILA

Kontzeptua

Sozietate zibila bi pertsonak edo gehiagok dirua, ondasunak edo industria batzearen ondorioz eta irabaziak beren artean banatzeko asmoz sorturiko sozietate-kontratua da.

Ezaugarriak

• Sozietate-kontratu bat da. Hau da, dokumentu pribatu baten bidez osatzen da.
• Elkartzen direnen ekarpenak sozietatean barneratzen dira.
• Bazkideen ardura solidarioa eta mugagabea.
• Ez du izaera juridikorik; hitzarmenak bazkideen artekoak eta isilekoak baitira, hau da, osaera-dokumentuaren edukiak ez dira inolako erregistrotan jasotzen. Elkarturiko pertsonak bere izenean jokatzen du hirugarrenen aurrean.
• Ondasunen eta eskubideen ekarria egin daiteke inolako mugarik gabe.
• Sozietate zibiletan osaera-dokumentuan adosturikoaren arabera banatzen diren galerak eta irabaziak.

ONDASUN ERKIDEGOA

Kontzeptua

Ondasun-erkidegoak banatu gabeko gauza edo eskubide baten jabetza edo titulartasuna duten hainbat pertsonak osaturikoak izan ohi dira.

Ezaugarriak

• Sozietate-kontratu bat da. Hau da, dokumentu pribatu baten bidez osatzen da.
• Ondasun edo eskubideena bakarrik izan daiteke.
• Hitzarmenak isilean mantendu ohi dira bazkideen artean eta komunitateko kide bakoitzak bere izenean jokatzen du hirugarrenen aurrean.
• Ondasunen ekarria egitea funtsezkoa da.
• Beste frogarik ezean, pertsona komuneroen partaidetzak berdintzat hartuko dira.
• Komuneroen eskubide eta betebeharrak beren parte-hartze kuotekin bat datozenak izango dira.

SOZIETATE ZIBIL ETA ONDASUN ERKIDEGOEI BURUZKO EZAUGARRI OROKORRAK

Kontzeptua

Bi forma juridiko hauek zehaztea komeni den hainbat ezaugarri berdin dituzte:

Ezaugarriak

• Bi formak bazkide edo komuneroek sinaturiko dokumentu pribatu baten gain eratzen dira. Dokumentu hauek merkataritza-elkarteei buruzko aipamen oso antzekoak jasotzen dituzte, hots, bazkideei, kapital sozialari, administratzaileei, etab.-i buruzkoak.
• Sozietate hauek sortzeko erabiltzen diren dokumentuak ez dira notario aurrera eraman beharrik, ezta inola erregistrotara ere. Horrek gastuak aurreztea esan nahi du.
• Bi forma juridikoek ardura-erregimen solidarioa eta mugagabea dute, hots, sozietatea edo erkidegoa osatzen duten pertsona guztiek ardura-maila berbera dute, baita beren ondasun pertsonalekin ere.
• Bi forma juridikoek, eskritura publiko bidez osatzen ez direnez eta inolako erregistrotan jasotzen ez direnez, ez dute izaera juridikorik, hots, sozietateak berak ez du hirugarrenen aurrean erantzukizunik; bazkide diren pertsonek baizik.

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira

Sozietate Mugatua

Merkataritza sozietate honek kapital jakina du, partaidetza-zati berdinetan banaturik dago, zati hauek metagarriak eta zatiezinak dira eta ezin dute titulu negoziagarririk hartu, ezta akziorik izendatu ere.

Pertsona bazkideek ez diete zorrei beren izenean erantzuten.

Ezaugarriak

• Sozietate kapitalista bat da eta ekarpenek osaturiko kapital propioarekin egiten du lan. Kapitala funtsezkoa da sozietate mota honetan; izaera juridikoa duen kapitala da. Partaidetzako sozietatea da.
• Ardura mugatua duen sozietate honetan bazkideak ez du ardura pertsonalik. Honek ondasun sozialaren ardurapeko ekarpenen izenean bakarrik erantzuten du.
• Merkataritza Sozietate bat da (kasu guztietan), bere formarengatik, Sozietateen Legearen arabera zuzentzen dena eta ardura mugatua duena.
• Kapital sozialak ezingo du 3.005,06 €tik beherakoa izan.

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira

Sozietate Anonimoa

SA akzio igorgarrietan banaturiko kapitala duen merkataritza-sozietatea dela esan daiteke. Akzio hauek bere titularrari bazkide baldintza ematen diote, ardura mugatuaren onuraz gozatuz eta sozietateko zorrei pertsonalki erantzun beharrik izan gabe.

Ezaugarriak:

• Guztiz kapitalista den merkataritza-sozietatea da, kapitalak berak kapital hori ekartzen duten pertsonek baino garrantzia handiagoa du.
• Ardura mugatua duen sozietatea da.
• Kapitalak 60.101,21 €tik gorakoa izan behar du eta guztiz despoltsaturik egon behar du, gutxienez %25.
• Kapitala metagarriak eta zatiezinak diren akzio sozial berdinetan banatzen da.
• Pertsonabakarrekoa izan ezean, osaera-unean gutxienez 2 pertsona fisiko edo juridiko izan behar ditu bazkide

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira

Pertsona bakarreko Sozietate Anonimoak eta erantzukizun mugatukoak

Bazkide bakarrak osatua.
Bi bazkidek edo gehiagok osaturikoa, partaidetza guztiak bazkide baten jabetza bilakatu direnean

Sozietate bat pertsonabakarrekoa izate horrek dokumentazio, gutun, eskaera-ohar eta fakturetan ez ezik lege edo estatutuetako disposizioz argitaratu beharreko iragarki guztietan agertu beharko du.

Jatorrizkoa edo eratorrikoa den pertsonabakarreko sozietatea izatearen baldintzak ondorioak dituenean, eskritura publikoa eman beharko da eta erregistroan izena eman; azken baldintza hau sei hilabeteren buruan bete ezean pertsonabakarreko bazkideak erantzukizun mugatua izateko onura galduko luke.

Bazkide bakarrak batzorde nagusiko funtzioak bete eta akordioak aktetan jasoko ditu.

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira

Lan Sozietate Mugatuak eta Anonimoak

Molde mugatukoak edo anonimokoak izan daitezkeen lan sozietate berriak arautu berriak dira. Beren funtzionamendua eta erregulazioa beren homonimoen berdina da, ondorengo berezitasunak salbu:

• Kapital soziala enpresan lan egiten duten bazkideen esku dago batik bat.
• Inolako bazkidek ezin du kapital sozialaren heren bat baino gehiago eduki.(33,3%).
• Bazkide ez diren kontrataturiko pertsona langileek ezin dute urteko ordu-kopuru bat gainditu (%25 inguru).
• Beren onuren %10 eman behar dute hurrengo urteetan gerta daitezkeen balizko galerei erantzuteko erreserba bat osatzeko.

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira

Sozietate Kooperatiboa

Sozietate kooperatiboa jarduera bat gauzatzeko legezko gaitasuna duten pertsona fisikoen elkartea da, eta bazkideei lanpostuak emanda, elkarrekin ondasunak edo zerbitzuak sortzea eta hirugarrenei saltzea du helburu.

Kooperatibako kideak

• Bazkide kooperatibistak. Gutxienez bi pertsona fisiko izango dira, eta estatutuetan finkatutako derrigorrezko kopuru minimoaren ekarpena egin beharko dute.
• Soldatakoak. Kooperatibak kontratatutako pertsonak dira. Besteren konturako lan-kontratua duten langileek egindako urteko ordu-kopurua ezin da izan bazkide-langileek guztira egindako urteko ordu-kopuruaren % 25 baino handiagoa, bazter utzi gabe ez dagoela besteren kontura lanak egiteko mugarik urtean zehar hiru hilabeteko epea baino luzeagoan ez denean. Bazkide laguntzaileak. Kapital-ekarpena egiten dute, eta pertsona fisikoak zein juridikoak izan daitezke.
• Bazkide laguntzaileak. Kapital-ekarpena egiten dute, eta pertsona fisikoak zein juridikoak izan daitezke.

Ezaugarriak

• Kapital soziala gutxienekoa 3.000 eurotakoa da.
• Sozietako derrigorrezko organoak: Batzar Orokorra eta Administratzaileak.
• Araubide fiskala. Sozietateen zergak %20ko tasa ordaintzen dute fiskalki babestuak direnak (%18 zenbait baldintza betetzen badira) .
• Ondare Eskualdaketen eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergetatik salbuetsita daude.
• Jarduera Ekonomikoen Gaineko Zergatik eta Landa Ondasun Higiezinen gaineko Zergatik salbuetsita daude.
• Pertsona bazkide kooperatibistek Gizarte Segurantzaren Erregimen Orokorra edo Langile Autonomoen Erregimen Berezia aukeratu dezakete. Edozein dela ere, guztientzat berbera izan beharko da.
• Araudia Euskadin: Euskadiko Kooperatibaren azaroaren 24ko 4/1993 Legea (EHAA. 93-7-19) eta Euskadiko Sozietate Kooperatibo Txikiaren ekainaren 25eko 6/2008 Legea (EHAA 08-7-4).
• Bada Kooperatiben erregistro berezi bat.

Eduki hauek DEMA enpresarekin lankidetzan eratu dira